Czym jest piramida finansowa?

O „piramidach finansowych” słyszał już chyba każdy Polak. To oczywiście pokłosie bardzo głośnej afery Amber Gold. Pozytywnym skutkiem dramatu tysięcy ludzi jest to, że więcej z nas zaczęło zwracać uwagę na to, komu i na co powierza swoje pieniądze. Mimo to piramidy finansowe wciąż istnieją, a ich twórcy nadal nabierają naiwnych klientów i pozbawiają ich oszczędności życia. Czym jednak właściwie jest piramida finansowa? Jaki jest schemat jej tworzenia?

Pierwsza piramida finansowa w historii

Jeśli wydaje Ci się, że piramidy finansowe są wymysłem naszych czasów, to jesteś w błędzie. Zgodnie uznaje się, że pierwsze oszustwo tego typu zostało wymyślone około 100 lat temu w Stanach Zjednoczonych. Pionierem był niejaki Charles (Carlo) Ponzi, włosi imigrant, który opracował tzw. schemat Ponziego.

Oszust wpadła na genialny pomysł. Obiecywał naiwnym osobom, że wypłaci im ogromne zyski z inwestycji w wymianę europejskich kuponów pocztowych, nazywanych IRC, na amerykańskie znaczki pocztowe. W tamtych czasach faktycznie było to bardzo opłacalne, ale niemożliwe do zrealizowania na masową skalę.

Ponzi wykupił jednak ogłoszenia w prasie, w których obiecywał zysk na poziomie 100% w ciągu zaledwie 90 dni. Naiwnych nie brakowało. Jedni klienci przyprowadzali kolejnych i wszyscy po kolei przekazywali pieniądze oszustowi. Szacuje się, że Ponzi na swojej piramidzie zarobił ponad 200 milionów dolarów (według obecnej siły nabywczej dolara). Była to kwota szokująca. Oczywiście inwestorzy żadnych zysków się nie doczekali.

Naśladowcy

Schemat Ponziego jest genialny w swojej prostocie, ale w kolejnych dekadach naśladowcy masowo go udoskonalali. Najsłynniejszą piramidę finansową w historii świata stworzył Bernard Madoff, który oszukał inwestorów na około 65 miliardów dolarów.

Największym polski „wkładem” w historię piramid finansowych jest oczywiście spółka Amber Gold, która ukradła ludziom kilkaset milionów złotych (według najnowszych szacunków straty mogły wynieść blisko miliard złotych). Tutaj schemat był identyczny: inwestorom obiecywano krociowe zyski na inwestycjach w złoto. Naiwni wierzyli, że ktoś da im 10% zysku, podczas gdy banki na lokatach oferowały zaledwie 3-5%.

Czym zatem jest piramida finansowa?

To oszustwo, które opiera się na prosty założeniu: Jan Kowalski otrzymuje obietnicę zysku na atrakcyjnie brzmiącej inwestycji. Wpłaca własne środki, a następnie rekomenduje pomysł swojemu znajomemu. Ten robi to samo, z tym że przyprowadza dwie kolejne osoby. Tak stopniowo powstaje piramida, na której szczycie znajduje się wielkie nic.

Gdy budowa piramidy dobiega końca, następuje przesilenie, oszustwo wychodzi na jaw, a bańka pęka. Pieniądze oczywiście są transferowane w takie miejsca, w których trudno będzie je odszukać. Część środków jest natychmiast prana, głównie na drodze inwestowania w nieruchomości.

Piramidy finansowe nadal powstają, bo zawsze znajdą się ludzie, który uwierzą w piękne obietnice szybkiego, łatwego zarobku. Oszuści bezwzględnie to wykorzystują. Dokładnie tak, jak robili to Ponzi, Madoff i inni.