Odwrócony kredyt hipoteczny – pułapka na emerytów czy szansa na dostatnią starość?

Słyszeliście kiedykolwiek o odwróconej hipotece? Jeśli nie, to prawdopodobnie jesteście dość młodymi ludźmi i nie znajdujecie się w grupie docelowej dla tego produktu bankowego. Odwrócony kredyt hipoteczny jest bowiem adresowany przede wszystkim do starszych osób, które kuszone są wizją spędzenia emerytury w dostatku. W zamian za co? Za własną nieruchomość. Spokojnie, to nie jest żadne oszustwo, a odwrócona hipoteka podlega bardzo rygorystycznym przepisom prawnym.

Czym jest odwrócony kredyt hipoteczny?

Odwrócony kredyt hipoteczny robi w naszym kraju wielką karierę. Powód jest prosty – niskie emerytury. Wiele starszych osób nie stać nie tylko na przyjemności, ale także na zakup leków czy opłacenie czynszu. Tu zjawia się bank i oferuje – teoretycznie – świetne rozwiązanie.

Chodzi o to, że bank na mocy umowy z klientem będzie mu wypłacać przez określony czas pewną sumę pieniędzy – możliwa jest też jednorazowa wypłata całej ustalonej kwoty. W zamian przejmuje prawo do dysponowania nieruchomością po śmierci klienta (jednak też pod pewnymi warunkami). Ważne jest także to, że wszelkie koszty związane z utrzymaniem nieruchomości ponosi dalej kredytobiorca.

Czym różni się odwrócona hipoteka od renty dożywotniej?

Odwrócony kredyt hipoteczny jest zupełnie innym produktem finansowym niż renta dożywotnia. Mogą go bowiem oferować wyłącznie banki, a rentę prywatne firmy. Nie dajcie się więc nabrać na, w gruncie rzeczy, podobny mechanizm.

Podobny, ale absolutnie nie taki sam. Podstawowe warunki wyróżniające odwróconą hipotekę ustalono bowiem na mocy ustawy:

• umowa zawierana jest na czas określony – nie tak, jak w przypadku renty, „dożywotnio”;
• odwróconą hipotekę mogą oferować tylko banki, które są pod kontrolą Komisji Nadzoru Finansowego;
• nieruchomość aż do śmierci klienta pozostaje jego własnością – dopiero później przechodzi na własność banku;
• bank musi mieć kapitał gwarantujący zabezpieczenie kredytu i wypłatę środków klientowi zgodnych z tymi ustalonymi w umowie;
• umowę można rozwiązań do roku od śmierci klienta – jest to bardzo ważne dla spadkobierców, którzy zyskują możliwość spłacenia banku i odzyskania nieruchomości;
• bank może wypłacić klientowi całą kwotę z góry – w przypadku renty dożywotniej zawsze wypłacana jest kwota comiesięczna.

Banki oferują swoim klientom całkiem atrakcyjne stawki w ramach odwróconego kredytu hipotecznego, co kusi coraz więcej osób. Szczególnie samotnych, które nie mają komu zapisać swojej nieruchomości lub z różnych przyczyn nie chcą tego robić.

Czy umowa jest odwracalna?

Tak, ale tylko w sytuacji, gdy klient banku posiada prawnych spadkobierców. Ci po śmierci członka rodziny mogą wystąpić do banku z wnioskiem o rozwiązanie umowy. Mają na to dokładnie rok. Po tym terminie nieruchomość przechodzi na własność banku.

Jeśli spadkobiercy zdecydują się wykupić mieszkanie lub dom, wówczas muszą spłacić nie tylko wypłaconą zmarłemu kwotę (bank przedstawi dokładne wyliczenia), ale także odsetki od nich naliczane przez cały czas obowiązywania umowy.

Bardzo ważna w całej procedurze jest także wycena dokonana przez rzeczoznawcę. Może on bowiem uznać, że nieruchomość jest warta znacznie więcej niż zobowiązania względem banku. Wówczas to bank będzie musiał oddać tę różnicę spadkobiercom. Oczywiście możliwa jest też sytuacja odwrotna. Wtedy wykup nieruchomości od banku będzie dla spadkobierców nieopłacalny.

Czy to się opłaca?

Opłacalność skorzystania z odwróconego kredytu hipotecznego jest dyskusyjna. Jeśli klient będzie żyć długo, wówczas na pewno skorzysta na całej operacji. Jeśli będzie inaczej, to cieszyć może się bank.

Oczywiście nie ma co liczyć na to, że bank zaproponuje jakąś niebotyczną kwotę wypłacaną jednorazowo lub co miesiąc. Musi przecież przynajmniej próbować na tym zarobić. Dlatego normą jest chociażby zaniżanie realnej wartości mieszkania czy domu przez bankowych rzeczoznawców. Jak w życiu – wszystko trzeba dokładnie przeanalizować i pamiętać, że nikt nie daje pieniędzy za darmo.